Terug in de tijd

Bedankt voor alle leuke reacties op onze vorige twee blogs! Alweer een week geleden begon ons coschap Paediatrics in Mulago hospital. De eerste dag begon met vooral heel veel wachten, wachten en nog eens wachten. We werden van het kastje naar de muur gestuurd voor formulieren, handtekeningen en kopietjes. Maar na twee uur wachten was alles geregeld. Op Ugandees tempo werden we naar onze afdeling gebracht; the Jellife Unit. Op deze afdeling liggen kindjes met hematologische, pulmonale en abdominale aandoeningen. De eerste indruk was meteen een grote schok. De afdeling bestaat uit twee grote slaapzalen waar per slaapzaal ongeveer 30 patiëntjes opgenomen liggen. Familieleden verblijven naast of onder de ziekenhuisbedjes, veelal op een stuk karton of een dun dekentje. Iets wat ze hier namelijk niet kennen is verpleging die voor de patiënten zorgt. Hier is het gebruikelijk dat de familieleden deze zorg op zich nemen. Van sondevoeding tot toitetgang; alles wordt door hun gedaan. Hygiëne is overigens ver te zoeken. Al deze families leven in een zaal van ongeveer 50m2 in een temperatuur van 40 graden, zonder douches, zonder wc’s, zonder de voor ons ogenschijnlijk normale ziekenhuiscatering. Vloeren zijn vies, ramen zijn kapot, zuurstoflijnen liggen vast getaped door de gangpaden en toch werkt het hier…

Onze eerste ochtend bestond uit een bedside teaching met een professor en vijf Ugandese studenten waarbij het lichamelijk onderzoek van de buik besproken werd. Hier kwamen we er al snel achter dat wij beter geschoold te coschappen ingaan dan de studenten hier. Wij worden verplicht onderzoek vele malen op elkaar te oefenen, voordat we dit in de praktijk gaan toepassen, maar dat blijkt hier niet zo te zijn. Het onderzoek door de Ugandese student verliep verre van soepel. Ten eerste kon hij het kind totaal niet op zijn gemak stellen, ten tweede legde hij niet uit wat hij ging doen en ten derde snapte hij de ballen van wat hij moest doen.
Van twee Noorse studenten begrepen we dat je hier iedere dag zelf maar moet kijken wat je gaat doen. Ook vernamen we van hun dat de artsen al meerdere maanden geen salaris van de staat hebben ontvangen, waardoor ze zelf beslissen wanneer ze wel en niet komen opdagen. In de middagen zijn ze dan ook vaak afwezig in verband met betaald werk elders.

De rest van de week hadden we het geluk twee dagen een echte kinderarts aan te treffen en mochten we hier in een groep van 20 arts assistenten en studenten tussen de smalle gangpaden achter aan hobbelen. Je eenmaal naar voren gepropt te hebben om maar enig woord te kunnen verstaan, kwamen we er achter dat deze man daadwerkelijk veel kennis tot zijn beschikking had. Alleen een beetje jammer dat ze zo zacht praten en je na vijf keer te hebben gevraagd of ze harder konden praten, daar ook wel een beetje klaar mee was. Visite lopen op de afdeling gaat hier anders in zijn werk vergeleken met in Nederland, waar je blij mag zijn als een arts vijf minuten aan jouw bed spendeert. Hier sta je gemiddeld een uur aan het bed van de patiënt, en dan niet met maximaal 4-5 personen, maar met minstens 20. Diagnoses veranderen met de dag en met de arts. Een kind heeft de ene dag sikkelcelanemie en de andere dag leukemie, zonder enig tussentijds aanvullend onderzoek. Het lijkt dus afhankelijk van de arts welke ziekte je hebt. Dit komt niet door het gebrek aan kennis, maar aan het gebrek van diagnostische middelen en geld. Het ziekenhuis is hier namelijk voor iedereen gratis toegankelijk, maar tegelijkertijd een van de slechtste gezondheidszorginstellingen ter wereld.

Hieruit kunnen jullie begrijpen dat de emoties soms zo hoog oplopen dat we ons even terug moeten trekken. Kindjes liggen doodziek in bed en je krijgt het gevoel dat er niks gedaan wordt. Patiëntjes met zo grote tumoren dat ze door leken nog herkend zouden worden, die al weken lang liggen te wachten op biopten maken geen schijn van kans. Als ze al het geluk hebben dat er een biopt genomen wordt, komt het zelfs voor dat het biopt van het verkeerde weefsel afkomstig is, terwijl de tumor enorm is. En als je dan uiteindelijk al tot een behandeling zou komen, is het hopen dat de OK ook in gebruik is. We hebben op het moment een kindje op de afdeling met een enorme ruimte innemende tumor in de buik die verwijderd moet worden. Op de vraag waarom dit nog niet gebeurd was, kregen we het antwoord dat de OK buiten gebruik is en niemand eigenlijk echt weet waarom dit zo is en wanneer het gemaakt is.

Kortom is onze eerste indruk in een woord te beschrijven: frustratie. Maar wij gehaaste Nederlandse kunnen hier wel onze leermomenten uit halen. Soms is het namelijk goed om de stress en het gehaaste leven achter je te laten en de tijd te nemen om een patiënt aandachtig te kunnen inspecteren!

Aan het einde van de week kon Jessica haar medische skills thuis gaan praktiseren. Anouk verbleef ergens tussen buiktyfus en reizigersdiarree, waardoor ze van bed naar toilet liep en weer terug. Gelukkig hadden we genoeg films bij ons om deze barre periode door te komen. Het is nog steeds verbazingwekkend dat Jessica de hype van de hunger games totaal aan zich voorbij heeft laten gaan. Maar dit zorgde deze dagen voor veel vertier. Gelukkig waren er slimme Belgen die wél antibiotica bij zich hadden, waarna Anouk weer snel opknapte. Hierdoor hebben we zondag nog lekker aan het zwembad van het Sheraton hotel kunnen liggen om aan onze tan te werken.